Een achillespeesruptuur is een scheur van de achillespees. Dat kan een volledige ruptuur zijn of een gedeeltelijke scheur, ook wel achillespeesscheurtje genoemd. Vaak gebeurt het plots tijdens sport of een onverwachte beweging. Het voelt alsof iemand hard tegen de kuit trapt en de kracht valt direct weg.
Bij TopFysio Leeuwarden begeleiden we je vanaf de eerste beoordeling tot en met de veilige terugkeer naar sport of werk. Wij behandelen niet alleen rupturen, maar ook andere achillespeesklachten.
Symptomen
Een achillespeesruptuur is meestal direct herkenbaar. De pijn en functiebeperking komen plots en heftig. Bij een scheurtje zijn de klachten subtieler en meer sluipend aanwezig.
Typische klachten bij een ruptuur zijn:
- Een plots knappend gevoel of alsof iemand je schopte tegen de kuit
- Felle pijn en zwelling rond de pees
- Soms een voelbare verdikking of juist een kuiltje in de pees
- Krachtverlies waardoor je niet meer goed kunt afzetten of op de tenen kunt staan
Bij een achillespeesscheurtje zie je vaak:
- Nog wel kunnen lopen, maar met pijn en zwakte
- Minder explosieve afzet bij springen of rennen
- Lokale drukpijn en stijfheid
Oorzaken
Het ontstaan van een achillespeesruptuur is bijna altijd multifactorieel. Er is zelden één enkele oorzaak aan te wijzen. Factoren die een rol spelen zijn onder andere:
- Acute overbelasting tijdens sprinten, springen of plots afzetten
- Eerdere achillespeesklachten of tendinopathie. Vaak gaat een ruptuur vooraf aan chronische overbelasting of een achillespeestendinopathie (ontsteking). Dit verzwakt het peesweefsel waardoor de kans op een scheur groter wordt.
- Leeftijd en degeneratieve veranderingen in het peesweefsel
- Verhoogd cholesterol of dyslipidemie: vetdeeltjes kunnen zich in het peesweefsel ophopen en de kwaliteit verminderen
- Voedingstekorten, bijvoorbeeld onvoldoende eiwitten bij mensen die veel sporten
- Medicijngebruik: corticosteroïden, bepaalde antibiotica (fluoroquinolonen) en langdurig gebruik van statines kunnen pezen kwetsbaarder maken
- Biomechanische factoren: verkorte kuitspieren, verminderde enkelmobiliteit, instabiliteit in knie of heup, foutieve sprongtechniek
- Onvoldoende herstel na zware training of wedstrijden
Behandeling zonder operatie en met operatie
Zonder operatie
Een conservatieve aanpak betekent dat er geen chirurgische ingreep plaatsvindt. De pees krijgt de kans om te herstellen met behulp van een functionele brace of looplaars. De voet staat daarbij in een stand die de peesuiteinden dichter bij elkaar brengt. Dit gebeurt meestal gedurende de eerste zes weken.
Met operatie
Een operatie wordt overwogen wanneer de scheur volledig is en de peesuiteinden te ver uit elkaar liggen, of wanneer snelle terugkeer naar sport belangrijk is. Ook bij jonge, competitieve sporters of zwaar lichamelijk werkers kan opereren de voorkeur hebben.
Samengevat
- Met operatie: iets lager risico op opnieuw scheuren, maar grotere kans op wondproblemen en complicaties
- Zonder operatie: vergelijkbare functionele resultaten mits brace en fysiotherapie goed gevolgd worden
- Uit onderzoeken blijkt dat mensen die goed oefenen met de fysiotherapeut beter herstellen, ongeacht de behandelkeuze
Behandeling bij TopFysio Leeuwarden
Eerste fase tot zes weken
In de eerste weken is het belangrijkste doel dat de pees veilig kan herstellen. Je loopt in een brace of laars met hakverhoging. Rekken of te veel mobiliteit in deze fase is schadelijk en kan de genezing vertragen. Koelen en hoog leggen raden wij af, omdat dit de doorbloeding belemmert en het herstel juist kan vertragen.
Wij richten ons in deze periode op:
- Adviezen voor veilig bewegen en loophulpmiddelen
- Oefeningen voor knie, heup en romp om de rest van de keten sterk en actief te houden
- Bewaken dat er niet te veel mobiliteit optreedt in de enkel
Start actieve revalidatie na zes weken
Wanneer de brace wordt afgebouwd, start de actieve fysiotherapie. Bij TopFysio Leeuwarden bestaat deze fase uit:
- Dwarse fricties om triggerpoints te deactiveren, littekenweefsel soepel te houden en doorbloeding te stimuleren
- Dry needling om triggerpoints in kuit en omliggende spieren te deactiveren. Dit is voorwaardescheppend: trainen gaat makkelijker en spiergroei (hypertrofie) komt beter op gang. Hypertrofie betekent toename van spiermassa door training
- Krachtoefeningen voor kuit, voet en de gehele bewegingsketen (knie, heup, romp). Deze worden progressief opgebouwd om veilig spierkracht en coördinatie terug te winnen, tot op het gewenste niveau. Hierbij combineren we krachttraining met RSQ1 stimulatie voor optimaal resultaat
- RSQ1 spierstimulatie om spierkracht sneller terug te winnen en het herstelproces extra te stimuleren zodra de bracefase voorbij is
- Sportspecifieke training gericht op jouw sport of werkdoelen
Onze aanpak is maatwerk: wij passen de belasting en oefeningen steeds aan op jouw hersteltempo, sportdoelen en dagelijkse activiteiten.
Zelfzorg en preventie
Naast de behandeling kun je zelf veel doen om herstel te ondersteunen.
- Vermijd rekken in de beginfase: te vroeg rekken kan de genezende vezels uit elkaar trekken en het herstel belemmeren. Te veel mobiliteit vergroot het risico op blijvende klachten en verminderde functie
- Volg het schema van de brace of looplaars nauwkeurig in de eerste zes weken
- Werk samen met je fysiotherapeut aan kracht en stabiliteit van de gehele keten zodra dit veilig kan
- Besteed aandacht aan leefstijl: voldoende slaap, goede voeding en risicofactoren zoals hoog cholesterol aanpakken
- Bouw belasting geleidelijk op en let op sprong- en landtechniek
Bij TopFysio Leeuwarden maken we een persoonlijk behandelplan dat aansluit bij jouw sport en doelen.
Wanneer naar de fysiotherapeut
Zoek zo snel mogelijk hulp bij de volgende signalen:
- Een plots knappend gevoel in de achillespees of kuit.
- Onvermogen om normaal af te zetten of op de tenen te staan
- Aanhoudende pijn of zwakte na een vermoedelijk scheurtje
- Onzekerheid of je conservatief of operatief behandeld moet worden
Veel gestelde vragen
Wat is het verschil tussen een scheurtje en een ruptuur?
Een scheurtje is een gedeeltelijke beschadiging van de pees, waarbij vaak nog wat kracht aanwezig is. Een ruptuur is een volledige scheur, waardoor de functie grotendeels wegvalt.
Hoe lang duurt het herstel?
De bracefase duurt meestal zes weken. Daarna volgt een revalidatieperiode van drie tot zes maanden. Volledige terugkeer naar sport en zware belasting kan zes tot negen maanden duren, en in sommige gevallen zelfs tot twaalf maanden.
Is echo nodig om de diagnose te stellen?
Ja. Met een echo kan worden vastgesteld of het om een gedeeltelijke of volledige scheur gaat en of de peesuiteinden goed op elkaar aansluiten. Dit is belangrijk voor de behandelkeuze.
Waarom mag ik niet rekken in het begin?
Rekken in de eerste zes weken kan de genezende vezels uit elkaar trekken en het herstel belemmeren. Te veel mobiliteit is een risicofactor voor blijvende klachten en verminderde functie.
Speelt voeding en cholesterol echt een rol?
Ja. Eiwitten, vitamine D en mineralen zijn nodig voor collageenopbouw. Een verhoogd cholesterol kan de peeskwaliteit verminderen en het risico op een scheur vergroten.
Welke medicijnen vergroten het risico op een ruptuur?
Corticosteroïden, fluoroquinolone antibiotica en mogelijk langdurig gebruik van statines kunnen de kans op een achillespeesruptuur verhogen.
Wordt alleen de kuit getraind tijdens revalidatie?
Nee. Bij TopFysio Leeuwarden trainen we de hele keten: enkel, knie, heup en romp. Zo verklein je de kans op overbelasting en kom je sterker terug.
Mag ik koelen bij zwelling?
Nee. Koelen lijkt onschuldig, maar kan de doorbloeding verminderen en herstel vertragen. Bij peesweefsel is een goede doorbloeding juist essentieel.
Kan het ook een kuitspierscheur zijn in plaats van een achillespeesruptuur?
Ja, dat kan. Soms lijkt een kuitspierscheur sterk op een achillespeesblessure. De klachten overlappen, maar de behandeling verschilt. Lees meer over kuitspierscheur.